Tuinbouwvereniging
Het laatste tuindershuisje
Het Kleinste Huisje is het laatste overgebleven tuindershuisje van het Schermer Eiland.
De geschiedenis van Het Kleinste Huisje is daarom ook nauw verbonden met de “Tuinbouwvereniging Schermerhorn e.O”.
Aan het einde van de 19e eeuw bewerkten tuinders uit Schermerhorn veel eilandjes in de Eilandspolder. Het was ook de tijd dat de overtuiging post vatte dat door samenwerking de lokale welvaart kon worden verbeterd.
Coöperaties en verenigingen
Overal in Nederland werden landbouw- en kredietcoöperaties opgericht en richtten tuinders, boeren en akkerbouwers verenigingen op. Schermerhorn kon niet achterblijven. In de Beemster waren de krachten al gebundeld en nam de concurrentie voor de tuinders van Schermerhorn toe. Maart 1898 werd de “Tuinbouwvereniging Schermerhorn en omstreken” opgericht.
De allereerste regels van het eerste notulenboek van de vereniging gaven aan dat ook ‘de nieuwe tijd’ niet stilletjes aan Schermerhorn voorbij kon gaan:
“Aangemoedigd door de meerdere welvaart die thans in die plaatsen heerscht waar de tuinbouw hare vele beoefenaars vindt boven de streken waar landbouw de hoofdbron van bestaan is, namen de heeren J. de Leeuw en A. Weeshoff, gesteund door de Raadsleden dezer Gemeente het initiatief tot de oprichting van een Tuinbouwvereeniging voor deze gemeente en omstreken.”
Samen sterker zijn
Samen sterker zijn dat was de belangrijkste insteek. Samen meer kennis vergaren, samen goedkoper inkopen, samen beter en goedkoper het transport van de producten regelen.
De leden van de vereniging werden met raad en daad bijgestaan eerst door de tuinbouwconsulent J.G. Hazeloop uit Alkmaar en later door P.N. van Langen, die heel zijn leven op het dorp zou wonen.
Zij organiseerden lezingen, waarmee kennis werd overgedragen over groentesoorten en fruitrassen, over het toepassen van hulpmeststoffen en het bestrijden van insecten en ziekten. Er werden ook groenteproeftuinen aangelegd om uit te testen welke groente- en aardappelsoorten in de Eilandspolder het beste gedijen.
Er werd regelmatig met de leden vergaderd. Het liefst bij volle maan, want dan was het pad naar het vergaderlokaal goed te vinden bij gebrek aan straatverlichting!
Het initiatief van een eigen veiling / markt
Nog steeds van alle dag is de vraag: ‘op welke plek van deze wereld brengt je product het meeste op’. Toen drong zich de keuze op tussen Alkmaar en Purmerend en voor de aardappels ook Broek op Langedijk of rechtstreeks naar de markt in Amsterdam.
Door Schermerhorn liep de weg tussen Alkmaar en Purmerend. Vele tientallen door paarden getrokken wagens gingen dagelijks door het dorp. En vandaar het initiatief om een eigen veiling respectievelijk een markt te organiseren in het dorp bij de Grote Kerk. Het werd helaas geen succes en opnieuw begon het jaarlijkse ‘gevecht’ met de verladers.
Transport
Een uiterst boeiend onderwerp binnen de Tuinbouwvereniging was ieder jaar weer het transport van de producten naar de tuinbouwveiling en de keuze van de tuinbouwveiling.
tramstation-schermerhornVoor het transport kon gekozen worden uit vervoer met de stoomtram “Purmerend – Alkmaar”, die langs Schermerhorn reed. Met de boot via de ringvaart en later per vrachtwagen. Aan de stoomtram was een aparte vrachtwagon gekoppeld, waarmee in voorkomende gevallen ook vee werd vervoerd.
Het bestuur van de vereniging onderhandelde snoeihard met de vervoerders. Het ging vaak om een cent meer of minder. Het kon dus gebeuren dat het ene jaar de producten per stoomtram werden vervoerd en het jaar daarop weer per schip. Later in de tijd dus ook per vrachtwagen.
Tentoonstellingen
De vereniging organiseerde ook tentoonstellingen met als doel om door de onderlinge wedijver te bevorderen zo kwalitatief betere producten te laten telen. De eerste tentoonstelling vond op 31 augustus 1900 plaats. Er werd een verscheidenheid van 21 soorten groenten en fruit ingezonden. De tweede tentoonstelling werd op 14 september 1902 gehouden. Vandaag de dag wordt in september in Schermerhorn nog steeds traditiegetrouw de “floralia” gehouden. Maar thans met een heel ander doel. Geen keuring meer van planten en tuindersproducten maar gezellig samen leuke dingen doen. Ook de naam veranderde. Eerst in Floor en daarna in Nazomerspektakel. Een naam, die past bij “de moderne tijd”.
De tuinbouwvereniging “Als brug naar de moderne tijd”
Voor deze tekst hebben wij dankbaar gebruik gemaakt van het boekje, waarin door Francis van Zon-Christoffels en Pieter Schotsman de boeiende geschiedenis is opgetekend van de tuinbouwvereniging.
Het boekje geeft een beeld van een tijd vol dynamische ontwikkelingen. Van hoe ook Schermerhorn zijn blik op de buitenwereld richtte.
Vriend worden van
Het Kleinste Huisje Schermerhorn??
Dat kan!!
Het Kleinste Huisje van Schermerhorn moet gekoesterd worden. Dit pareltje van de Schermer is dat meer dan de moeite waard. Maar koesteren kost ook geld. En daarom vragen wij u vriend te worden.
Stichting
“Het Kleinste Huisje van Schermerhorn”
Zuidje 11
1636 XB Schermerhorn
Tel: +31(0)72 5021564
info@kleinstehuisjeschermerhorn.nl
www.kleinstehuisjeschermerhorn.nl
Nieuwsbrief
Wilt u op de hoogte gehouden worden van de activiteiten van Het Kleinste Huisje Schermerhorn?
Schrijft u zich dan in voor onze nieuwsbrief.